درب و پنجره آلومینیوم سری AH59؛ راهنمای تولید و ویژگی‌ها

نقش و جایگاه درب و پنجره آلومینیومی در ساختمان‌های تجاری، خدماتی و مسکونی

انتخاب متریال مناسب برای اجزای مختلف بنا و ساختمان تنها یک تصمیم ظاهری نیست، بلکه انتخابی استراتژیک با تأثیر مستقیم بر دوام، بهره‌وری انرژی، آسایش ساکنین و حتی ارزش اقتصادی ملک می‌باشد. در این میان، درب و پنجره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای پوستهٔ خارجی ساختمان، نقشی کلیدی در عملکرد کلی سازه ایفا می‌کنند. طی سال‌های اخیر، استفاده از درب و پنجرهٔ آلومینیومی به‌ویژه در پروژه‌های مدرن تجاری، خدماتی و حتی مسکونی رشد چشمگیری داشته است.

آلومینیوم به‌عنوان یک فلز سبک، مقاوم و کاملاً مهندسی‌پذیر، مزایای متعددی را در اختیار طراحان و سازندگان قرار می‌دهد. این متریال در برابر رطوبت، خوردگی و تغییرات دمایی بسیار مقاوم است و برخلاف متریال‌هایی مانند آهن یا چوب، در طول زمان دچار زنگ‌زدگی، پوسیدگی یا تاب‌برداشتن نمی‌شود. همین ویژگی‌ها باعث شده آلومینیوم به گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در اقلیم‌های مختلف، از مناطق مرطوب شمالی گرفته تا مناطق گرم و خشک، تبدیل شود.

در ساختمان‌های تجاری و اداری، درب و پنجرهٔ آلومینیومی به دلیل ظاهر مدرن، خطوط صاف و امکان اجرای ابعاد بزرگ، انتخاب اول بسیاری از معماران است. نمای شیشه‌ای برج‌ها، پاساژها و مراکز خرید بدون استفاده از سیستم‌های آلومینیومی عملاً امکان‌پذیر نیست. از سوی دیگر، در ساختمان‌های خدماتی مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز آموزشی، بهداشت، دوام و سهولت نگهداری اهمیت بالایی دارد؛ ویژگی‌هایی که آلومینیوم به‌خوبی آن‌ها را تأمین می‌کند.

در پروژه‌های مسکونی نیز با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان نسبت به کیفیت ساخت، استفاده از پنجره‌های آلومینیومی به‌ویژه در قالب پنجره‌های دوجداره یا چندجداره، به‌سرعت در حال جایگزینی سیستم‌های قدیمی است. این پنجره‌ها ضمن ایجاد عایق مناسب صوتی و حرارتی، به افزایش آرامش فضای داخلی و کاهش مصرف انرژی کمک شایانی می‌کنند.

نکتهٔ مهم دیگر، قابلیت بازیافت ۱۰۰ درصدی آلومینیوم است. این ویژگی، در کنار طول عمر بالا، درب و پنجرهٔ آلومینیومی را به انتخابی دوستدار محیط زیست تبدیل کرده است؛ موضوعی که در معماری پایدار و پروژه‌های سبز اهمیت روزافزونی دارد.

در چنین بستری، معرفی و شناخت سری‌های تخصصی پروفیل آلومینیومی مانند سری AH59 اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؛ سری‌ای که با هدف پاسخگویی به نیاز پروژه‌ها برای پنجرهٔ لولایی، با رویکردی فنی و اقتصادی طراحی شده است.

 معرفی درب و پنجره آلومینیومی سری AH59

تولید و نصب پنجره‌های آلومینیومی در ساختمان‌های تجاری و مسکونی مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و طراحی مهندسی‌شده است تا نیازها و خواسته‌های کارفرما را برآورده کند. در این میان، پنجره‌های آلومینیومی در انواع سیستم‌های کشویی و لولایی (نرمال و ترمال‌بریک) تقسیم‌بندی می‌شوند و این سیستم‌ها نیز دارای سری‌های گوناگونی هستند که مهندس طراح و سازندهٔ درب و پنجره باید با توجه به خواستهٔ کارفرما، امکان اجرا و نصب، اقدام به ساخت پنجره‌های آلومینیومی پروژه نماید.

تحریریهٔ خبری آلوکیما در این مقاله به معرفی یکی از سیستم‌های درب و پنجره می‌پردازد که بازشوندگی آن به‌صورت لولایی بوده و از سری‌های نرمال (یعنی غیر ترمال‌بریک) می‌باشد.

درب و پنجره آلومینیوم سری AH 59

سری AH59 یکی از پرکاربردترین و شناخته‌شده‌ترین سری‌های درب و پنجرهٔ آلومینیومی لولایی در بازار ایران است که طراحی آن بر پایهٔ نیازهای واقعی صنعت ساختمان انجام شده است. نام‌گذاری این سری نیز کاملاً هدفمند و مهندسی‌شده است. حرف A نشان‌دهندهٔ Aluminium (آلومینیوم) و حرف H برگرفته از واژهٔ Hinge به‌معنای لولا است که بیانگر لولایی بودن سیستم بازشو در این سری می‌باشد. عدد ۵۹ نیز به عرض فریم اصلی این سیستم اشاره دارد که برابر با ۵۹ میلی‌متر است.

عرض ۵۹ میلی‌متری فریم در سری AH59 یک انتخاب هوشمندانه محسوب می‌شود؛ چرا که این ابعاد تعادل مناسبی میان استحکام، وزن، قیمت تمام‌شده و قابلیت اجرا ایجاد می‌کند. این سری نه آن‌قدر ظریف است که در پروژه‌های پرتردد دچار ضعف عملکرد شود و نه آن‌قدر سنگین که هزینهٔ تولید و نصب را افزایش دهد. به همین دلیل، AH59 به‌عنوان یک سری اقتصادی و مهندسی شناخته می‌شود.

از نظر طراحی مقطع، پروفیل‌های سری AH59 به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان استفاده از شیشه‌های تک‌جداره و دوجداره را فراهم می‌کنند. همچنین فضای لازم برای نصب لاستیک‌های آب‌بندی MO68 و درزبندی MO60 به‌صورت استاندارد در نظر گرفته شده تا عملکرد عایق‌بندی سیستم در سطح مطلوبی قرار گیرد.

یکی دیگر از مزایای این سری، سادگی در مونتاژ و تنوع در کاربرد است. از AH59 می‌توان برای ساخت انواع پنجره‌های لولایی یک‌لنگه، دولنگه، درب‌های ورودی سبک، درب تراس و حتی پنجره‌های سرویس‌ها استفاده کرد. این تنوع کاربرد، سری ۵۹ را به انتخابی محبوب در میان کارگاه‌های تولیدی و سازندگان پروژه‌های انبوه تبدیل کرده است.

از نظر زیبایی‌شناسی نیز، خطوط ساده و مقاطع متعادل سری AH59 به‌راحتی با سبک‌های مختلف معماری، از مدرن تا نیمه‌کلاسیک، هماهنگ می‌شود. امکان پوشش‌دهی سطح پروفیل‌ها با رنگ‌های پودری الکترواستاتیک یا آنادایز، دامنهٔ انتخاب طراحان را گسترده‌تر می‌کند.

در مجموع، سری AH59 در ساخت درب و پنجرهٔ آلومینیومی لولایی نمادی از یک سیستم استاندارد، مقرون‌به‌صرفه و کاربردی است که بدون پیچیدگی‌های غیرضروری، نیاز بخش بزرگی از بازار درب و پنجرهٔ آلومینیومی را پوشش می‌دهد.

 فرآیند تولید و مونتاژ درب و پنجره آلومینیومی سری AH59

تولید درب و پنجره آلومینیومی سری AH59، فرآیندی کاملاً فنی و مرحله‌به‌مرحله است که دقت در هر بخش آن، تأثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی محصول دارد و همه مراحل باید بصورت دقیق و اصولی انجام شود.

مراحل ساخت پنجره آلومینیوم سری AH59

مرحله ۱: برشکاری پروفیل‌ها

این فرآیند از برش پروفیل‌ها آغاز می‌شود. بعد از اینکه ابعاد محل نصب پنجره را اندازه‌گیری کردیم، پروفیل چهارچوب آلومینیومی که همان سری AH59 است، به‌صورت دقیق و میلی‌متری توسط دستگاه‌های برش مخصوص با زاویهٔ ۴۵ درجه (فارسی‌بر) برش داده می‌شوند تا امکان اتصال دقیق گوشه‌ها فراهم شود. البته باید دقت شود که تیغهٔ اره مخصوص برش آلومینیوم و از نوع دندانهٔ الماسه باشد.

نکته: تمامی گوشه‌های پروفیل تحت زاویهٔ ۴۵ درجه برشکاری می‌شود تا بعد از اتصال به یکدیگر زاویهٔ ۹۰ درجه را تشکیل دهند مگر اینکه گوشه و کنج پنجرهٔ ما تحت زوایای دیگری باشد.

مرحله ۲: پرس و پانچ گوشه‌ها و اتصال با فیکسر

پس از برش، نوبت به آماده‌سازی گوشه‌ها می‌رسد. در این مرحله، گوشه‌های فارسی‌برشده توسط دستگاه پرس پانچ دستی یا پنوماتیکی سوراخ‌کاری می‌شوند. این سوراخ‌ها محل قرارگیری فیکسرها هستند؛ قطعاتی آلومینیومی که نقش اتصال‌دهنده و تقویت‌کنندهٔ گوشه‌های فریم را ایفا می‌کنند.

فیکسر قطعه‌ای فلزی یا آلومینیومی است که نقش اتصال دو قطعه به یکدیگر را دارد و در علم مهندسی مکانیک به آن استراکچر نیز می‌گویند.

در سری AH59 معمولاً از فیکسرهای دکمه‌دار استفاده می‌شود. این نوع فیکسرها به‌وسیلهٔ پیچ‌های آلن‌خور باز و بسته می‌شوند و امکان تنظیم و رگلاژ دقیق را فراهم می‌کنند. مزیت اصلی این فیکسرها، سهولت مونتاژ، استحکام مناسب و قابلیت تعمیر یا بازکردن فریم در صورت نیاز است؛ ویژگی‌ای که در پروژه‌های تعمیراتی یا تعویض شیشه اهمیت بالایی دارد.

فیکسر مربوط به مونتاژ و اتصال گوشهٔ چهارچوب ۵۹، فیکسر دکمه‌دار ۱۰۲۶ است که ارتفاع فیکسر ۱۰ میل و عرض آن ۲۶ میل است و پیچ آلن نمرهٔ ۵ و ۴ دارد.

در برخی از کارگاه‌های حرفه‌ای و سطح بالا، به‌ویژه در پروژه‌های خاص یا تیراژ بالا، از فیکسرهای پانچی استفاده می‌شود. در این روش، اتصال گوشه‌ها با استفاده از دستگاه پرس هیدرولیک مخصوص و بدون پیچ انجام می‌گیرد. این نوع اتصال، استحکام بسیار بالایی ایجاد می‌کند و از نظر ظاهری نیز تمیزتر است، اما نیازمند تجهیزات دقیق‌تر و مهارت بالاتر اپراتور می‌باشد.

مرحله ۳: نصب لاستیک‌های درزبندی و آب‌بندی

پس از اتصال فریم، نوبت به نصب لاستیک‌های درزبندی و آب‌بندی می‌رسد. در این مرحله، دقت در انتخاب لاستیک باکیفیت و از نوع EPDM یا TPV نقش مهمی در عایق بودن پنجره دارد. در پنجرهٔ آلومینیومی AH59 کلاً چهار مدل لاستیک مصرف می‌شود که عبارتند از:

• لاستیک شیشه‌گیر (یا لاستیک سه‌خط، هم گفته می‌شود) MO68. این لاستیک صرفاً در قسمت بیرونی پروفیل و محل نصب شیشه استفاده می‌شود تا مانع نفوذ آب به داخل شود و کلاً هر قسمتی از سری ۵۹ که می‌خواهیم شیشه بکار رود، در سمت بیرون پروفیل از این لاستیک استفاده می‌کنیم.
• لاستیک ضربه‌گیر (یا لاستیک پفکی، هم گفته می‌شود) MO60. این لاستیک در قسمت دور لنگه‌های بازشو (درب و پنجره) استفاده می‌شود یعنی این لاستیک در قسمت داخلی پروفیل بکار می‌رود و نقش ضربه‌گیری و هوابندی را دارد.
• لاستیک کله‌غازی AH59. یک لاستیک میانی است و شکل آن شبیه سر حیوان غاز است و نقش آن ممانعت از نفوذ گرد و غبار و کیپ شدن پنجره است.
• لاستیک نصب شیشه یا پشت شیشه. این مدل لاستیک را با نام‌های کمانی، کاجی، تبری، ناخنی نیز می‌شناسند که مدل لاستیک نیز شباهت‌هایی به آن‌ها دارد و در سایزهای ۲ تا ۵ میل موجود است و همان‌طور که از نام آن مشخص است، بعد از اینکه شیشهٔ دوجداره را در پنجره نصب کردیم، فاصلهٔ باقی‌مانده مابین شیشه و پروفیل را با این لاستیک پر می‌کنیم تا شیشه با فشار بیشتری به سمت بیرون هل داده شود و لاستیک MO68 را درگیر کند و مانع نفوذ آب شود.

مرحله ۴: استفاده از پروفیل‌های لنگه و میانی

پروفیل‌های دیگری که در ساخت و مونتاژ پنجره و درب آلومینیومی سری ۵۹ استفاده می‌شود شامل پروفیل لنگه و میانی است. به‌عنوان مثال اگر پنجرهٔ ما عرض کمتری، حدود یک متر داشته باشد، اگر بدون بازشو باشد فقط از پروفیل چهارچوب استفاده می‌کنیم یا اگر همین عرض را بخواهیم بازشو در نظر بگیریم از پروفیل چهارچوب و پروفیل لنگه استفاده می‌کنیم؛ ولی اگر عرض پنجرهٔ ما بیشتر باشد برای تقسیم‌بندی آن نیاز به پروفیل میانی داریم و در آن قسمتی که بازشوندگی مدنظر است از پروفیل لنگهٔ پنجره استفاده می‌کنیم. و در بحث درب‌های ورودی و تراس فقط از پروفیل چهارچوب و پروفیل لنگهٔ دربی استفاده می‌شود و تفاوت بین پروفیل لنگهٔ پنجره و لنگهٔ درب فقط در عرض مقطع آن است و پروفیل دربی به‌خاطر اینکه قفل ۵ سانتی در آن بکار می‌رود عریض‌تر است.

مرحله ۵: نصب لولاها

همان‌طور که از نام این سری مشخص است (AH59 لولایی) جهت باز و بسته کردن پنجره و درب نیاز به قطعه‌ای به‌نام لولا داریم تا محوریت پنجره را بر عهده گیرد. لولاهای بکاررفته در سری ۵۹ از دو نوع دوتیکه و سه‌تیکه هستند که یک قسمت آن به پروفیل چهارچوب و یک قسمت آن به پروفیل لنگهٔ بازشو توسط پیچ‌های مخصوص خود بسته می‌شوند.

به‌طور کلی، کیفیت نهایی درب و پنجرهٔ سری ۵۹ نه‌تنها به طراحی پروفیل، بلکه به دقت مونتاژ، نوع فیکسر و مهارت کارگاه تولیدی وابسته است؛ موضوعی که تولیدکنندگان حرفه‌ای همواره به آن توجه ویژه دارند.

 یراق‌آلات مورد استفاده در سری AH59 و تأثیر آن بر عملکرد نهایی

یراق‌آلات، قلب تپندهٔ هر سیستم درب و پنجره محسوب می‌شوند و در سری AH59 نیز انتخاب صحیح یراق نقش تعیین‌کننده‌ای در کارایی و دوام محصول دارد. در ساخت پنجره‌های لولایی سری ۵۹، معمولاً از سیستم‌های تک‌حالته استفاده می‌شود. این سیستم‌ها با یک دستگیرهٔ تک‌زبانه، اسپانیولت مقابل و لولا عمل می‌کنند و امکان باز و بسته شدن ساده و روان پنجره را فراهم می‌سازند. این نوع یراق به دلیل سادگی، قیمت مناسب و سهولت تعمیر، در پروژه‌های مسکونی و اداری بسیار رایج است.

در برخی موارد و بسته به نیاز پروژه، از سیستم‌های دوحالته نیز استفاده می‌شود. این سیستم‌ها که به یراق‌آلات مخصوص خود مجهز هستند، امکان بازشو به‌صورت لولایی و همچنین بازشو از بالا (Tilt) را فراهم می‌کنند. استفاده از این نوع یراق، به‌ویژه در فضاهایی که تهویهٔ کنترل‌شده اهمیت دارد، کاربردی است. سیستم دوحالته شامل دستگیرهٔ دوجهت بازشو، اسپانیولت مقابل، مکانیزم بالا و لولاهای مخصوص به خود هستند.

در ساخت درب‌های آلومینیومی سری ۵۹، یراق‌آلات متفاوت‌تری به‌کار می‌رود. دستگیره‌های دربی دوطرفه، قفل‌های مخصوص آلومینیوم از نوع ۵.۲ یا امتداددار، از جمله گزینه‌های رایج هستند. این قفل‌ها استحکام مناسبی ایجاد کرده و امنیت قابل قبولی برای درب فراهم می‌کنند. لولای بکاررفته در آن از نوع سه‌تیکهٔ مخصوص درب است و مغزی‌های قفل با توجه به مورد استفاده می‌تواند سرویسی و یا سوییچی باشد.

اگر درب موردنظر به‌عنوان درب تراس استفاده شود، معمولاً از مغزی سوییچی بهره گرفته می‌شود تا امکان قفل شدن از بیرون نیز وجود داشته باشد. در مقابل، برای فضاهایی مانند حمام و سرویس بهداشتی، از مغزی‌های سرویسی مخصوص استفاده می‌شود که با مکانیزم قفل داخلی طراحی شده‌اند.

در بخش لولاها، برای پنجره‌ها معمولاً از لولای دوتیکه استفاده می‌شود که وزن بازشو را به‌خوبی تحمل کرده و حرکت نرم و بی‌صدایی ایجاد می‌کند. برای درب‌ها، به دلیل وزن بیشتر، لولای سه‌تیکه به‌کار می‌رود تا پایداری و دوام سیستم در بلندمدت تضمین شود.

در نهایت، هماهنگی میان پروفیل سری AH59 و یراق‌آلات مناسب، باعث می‌شود محصول نهایی نه‌تنها از نظر ظاهری، بلکه از نظر عملکرد، امنیت و طول عمر نیز در سطح مطلوبی قرار گیرد؛ موضوعی که برندها و رسانه‌های تخصصی مانند آلوکیما همواره بر آن تأکید دارند.