در دنیای امروز، آلومینیوم به‌عنوان فلزی سبک، مقاوم و قابل‌بازیافت، نقش کلیدی در صنایع مختلف از هوافضا، خودروسازی تا ساختمان‌سازی ایفا می‌کند. امارات متحده عربی با سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته طی دو دهه گذشته، جایگاه ویژه‌ای در زنجیره ارزش جهانی این فلز به‌دست آورده است.
پایگاه خبری تحلیلی آلوکیما و گزارش صنعت آلومینیوم
به نقل از مهندس صالحی، مدیرعامل ایران آلوم، این گزارش به بررسی تخصصی صنعت آلومینیوم امارات با تمرکز بر بزرگ‌ترین تولیدکننده آن، کارخانه دوبال (DUBAL)، می‌پردازد.
امارات متحده عربی: غول آلومینیوم با منابع محدود
امارات با وجود منابع و معادن محدود و نیروی انسانی اندک، به بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده بیلت و شمش آلومینیوم در جهان تبدیل شده است. این کشور با دو کارخانه عظیم، محصولاتی با کیفیت بالا و برند جهانی به بیش از ۶۰ کشور اروپایی و آسیایی صادر می‌کند.
صنعت آلومینیوم امارات: از رویا تا واقعیت
در دهه ۱۹۷۰، زمانی که امارات تازه استقلال یافته بود، تصور تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان آلومینیوم جهان دور از ذهن بود. اما با بهره‌گیری از منابع انرژی ارزان، زیرساخت‌های لجستیکی مدرن و استراتژی تنوع‌بخشی به اقتصاد غیرنفتی، امارات جایگاه بی‌نظیری در این صنعت به‌دست آورده است.
بر اساس آمار انجمن بین‌المللی آلومینیوم (IAI)، امارات در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲.۶ میلیون تن آلومینیوم اولیه تولید کرد و در رتبه پنجم جهانی قرار گرفت. این رقم ۵ برابر تولید ایران است و نشان‌دهنده موفقیت چشمگیر این کشور است.
دوبال (DUBAL): قلب صنعت آلومینیوم امارات
کارخانه دوبال (Dubai Aluminium Company Limited)، که اکنون بخشی از Emirates Global Aluminium (EGA) است، در سال ۱۹۷۹ تأسیس شد و به یکی از غول‌های جهانی صنعت آلومینیوم تبدیل شده است. این کارخانه، قدیمی‌ترین و یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بیلت و شمش آلومینیوم در خاورمیانه است.
ویژگی‌های کلیدی دوبال:
- ظرفیت تولید: بیش از ۱.۲ میلیون تن آلومینیوم اولیه در سال
- تنوع محصولات: شمش، بیلت و آلیاژهای خاص صنعتی
- صادرات: به بیش از ۶۰ کشور در اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکا
- نیروی کار: بیش از ۷۰۰۰ نفر از ۶۰ ملیت مختلف
به گفته مهندس صالحی:
«تمرکز دوبال بر نوآوری، کاهش مصرف انرژی و تولید آلومینیوم با کربن پایین، آن را به یک بازیگر برجسته در سطح جهانی تبدیل کرده است.»
Emirates Global Aluminium (EGA): فراتر از دوبال
در سال ۲۰۱۳، ادغام دوبال و امارات آلومینیوم (EMAL) منجر به تأسیس EGA شد که اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده صنعتی غیرنفتی امارات است. این شرکت با دو سایت تولیدی در جبل‌علی (دوبال) و الطویله (EMAL)، ظرفیت تولید خود را به ۲.۶ میلیون تن در سال رسانده است.
EGA با راه‌اندازی معدن بوکسیت در گینه و پالایشگاه آلومینا در امارات، گام‌های بلندی در خودکفایی زنجیره تأمین برداشته است.
نقش امارات در صادرات و زنجیره جهانی آلومینیوم
صنعت آلومینیوم، یکی از مهم‌ترین بخش‌های صادرات غیرنفتی امارات است. بیش از ۹۰٪ از آلومینیوم تولیدی این کشور به بازارهای بزرگی مانند چین، هند، ژاپن، آلمان، آمریکا و ایتالیا صادر می‌شود.
مهندس صالحی می‌افزاید:
«در جهانی که تقاضا برای مواد اولیه با ردپای کربنی پایین رو به افزایش است، آلومینیوم امارات با استفاده از انرژی گازی و مدیریت بهینه انرژی، به یک برند بین‌المللی تبدیل شده است.»
نوآوری و پایداری: ستون‌های موفقیت امارات
صنعت آلومینیوم امارات با تمرکز بر فناوری‌های نوین و کاهش مصرف انرژی، به الگویی در پایداری تبدیل شده است. دوبال از فناوری DX+ Ultra استفاده می‌کند که بازده الکتریکی بالا و آلایندگی پایین دارد.
دستاوردهای پایداری دوبال:
- مصرف برق: کمتر از ۱۳.۵ کیلووات ساعت به ازای هر کیلوگرم آلومینیوم
- انتشار گازهای گلخانه‌ای: پایین‌تر از میانگین جهانی
- بازیافت: مشارکت در جمع‌آوری ضایعات صنعتی و تولید آلومینیوم ثانویه
امارات: هاب منطقه‌ای آلومینیوم
امارات با سیاست‌های صادرات‌محور و دسترسی به بنادر پیشرفته مانند جبل‌علی، به هاب منطقه‌ای آلومینیوم تبدیل شده است. نزدیکی به بازارهای بزرگ مانند هند، چین و اروپا، مزیتی رقابتی به امارات داده است.
چشم‌انداز آینده: اقتصاد بدون نفت
بر اساس چشم‌انداز ۲۰۳۱ امارات، این کشور قصد دارد سهم تولیدات صنعتی در GDP خود را دو برابر کند. توسعه خطوط تولید پایین‌دستی مانند قطعات آلومینیومی برای خودرو، هواپیما و تجهیزات پزشکی، از برنامه‌های کلیدی EGA است.
مهندس صالحی تأکید می‌کند:
«رویکرد امارات در تبدیل مواد خام به محصولات با ارزش افزوده بالا، الگویی برای کشورهای منطقه مانند ایران است.»
درس‌هایی برای ایران از صنعت آلومینیوم امارات
امارات با وجود فقدان معادن بوکسیت، با مدیریت هوشمندانه به غول جهانی آلومینیوم تبدیل شده است. ایران با معادن بوکسیت، انرژی فراوان، نیروی انسانی متخصص و موقعیت جغرافیایی ممتاز، پتانسیل بالایی برای توسعه این صنعت دارد. تنها نیاز به نگاه استراتژیک، سرمایه‌گذاری پایدار و برنامه‌ریزی فناورانه است.
