گزارش اختصاصی از آلوکیما
بازار آلومینیوم کشور در حالی به فعالیت خود ادامه می‌دهد که ناهماهنگی‌ها و چالش‌های واضحی در زنجیره تأمین و توزیع آن به چشم می‌خورد. کارخانه‌های تولیدکننده پروفیل آلومینیوم، شمش موردنیاز خود را از بورس کالا با شرایط اعتباری تهیه می‌کنند؛ یعنی با پرداخت مدت‌دار، اما همین کارخانه‌ها هنگام فروش پروفیل، هیچ‌گونه تسهیلاتی برای مشتریان در نظر نمی‌گیرند و محصول را تنها به‌صورت نقدی و فوری عرضه می‌کنند.
این ناهماهنگی در زنجیره تولید تا مصرف، نه‌تنها آسیب‌زا بلکه غیرمنصفانه است. گزارش‌های میدانی و بررسی‌های تحریریه آلوکیما نشان می‌دهد که این روند ناعادلانه، نارضایتی فزاینده‌ای را میان کارگاه‌های تولید درب و پنجره آلومینیومی کشور ایجاد کرده است؛ صنفی که حالا، در اوج رکود اقتصادی، با کاهش توان خرید و افزایش فشار مالی دست‌به‌گریبان است.
در صورت ادامه این شرایط، نشانه‌هایی از آغاز یک کارزار اعتراضی میان فعالان این حوزه مشاهده می‌شود؛ تلاشی صنفی برای مطالبه حقی که سال‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
خرید با فرصت، فروش بدون فرصت!
در ساختار فعلی بازار آلومینیوم، کارخانه‌های تولیدکننده پروفیل، شمش آلومینیوم را از بورس کالا با مهلت پرداخت مشخص خریداری می‌کنند. این شیوه خرید، به آن‌ها امکان می‌دهد تا بدون فشار نقدینگی، مواد اولیه خود را تأمین و چرخه تولید را فعال نگه دارند.
اما برخلاف انتظار، این مزیت به‌صورت متقابل در اختیار مشتریان آن‌ها قرار نمی‌گیرد. خریداران نهایی پروفیل‌ها، به‌ویژه کارگاه‌های کوچک و متوسط درب و پنجره‌سازی، باید وجه خرید خود را به‌صورت کامل و نقدی پرداخت کنند. بدون حتی یک روز مهلت یا امکان خرید مدت‌دار.
پاسخ کارخانه‌داران به این شکاف رفتاری، اغلب سکوت است یا توجیهاتی کلیشه‌ای از جنس «نوسان بازار» یا «نبود اطمینان از بازپرداخت». اما در واقع، سودی که از خرید اعتباری به دست می‌آید، صرفاً در جیب کارخانه‌ها باقی می‌ماند و زنجیره بعدی، یعنی کارگاه‌ها، باید هزینه آن را با افزایش فشار مالی بپردازند.
درب و پنجره‌سازان در محاصره رکود و بی‌عدالتی
بررسی میدانی خبرنگار آلوکیما نشان می‌دهد که شرایط کنونی، بیشترین فشار را به کارگاه‌های درب و پنجره‌سازی وارد کرده است. رکود بی‌سابقه در بخش ساخت‌وساز، افزایش هزینه‌های جاری، افت شدید قدرت خرید مشتریان نهایی و هم‌زمان الزام به خرید نقدی مواد اولیه، ترکیبی فلج‌کننده به‌وجود آورده است.
یکی از مدیران کارگاه فعال در کرج می‌گوید:
«سفارش کم شده، قیمت‌ها بالا رفته و از آن‌طرف، برای خرید پروفیل باید نقدی پرداخت کنیم؛ آن‌هم درحالی‌که خود کارخانه شمش را با مهلت می‌خرد! این رفتار نه‌تنها غیرمنصفانه، بلکه ناعادلانه و غیرمسئولانه است.»
کارزار اعتراضی در راه است؟
بر اساس اطلاعات دریافتی توسط آلوکیما، شماری از فعالان صنفی در حال ارزیابی امکان راه‌اندازی یک کارزار رسمی برای اعتراض به این شرایط هستند. هدف این کارزار، مطالبه شفافیت در عملکرد کارخانه‌ها، الزام به عرضه بخشی از تولید به‌صورت مدت‌دار برای واحدهای تولیدی پایین‌دستی، و ورود نهادهای نظارتی برای متعادل‌سازی شرایط بازار است.
پیش‌نویس این کارزار در حال تدوین است و انتظار می‌رود با پشتیبانی صدها کارگاه از سراسر کشور، به زودی در فضای عمومی و نهادهای ذی‌ربط مطرح شود. در صورت ادامه این نابرابری، این حرکت می‌تواند به یکی از پرصداترین اعتراض‌های صنفی در حوزه صنایع پایین‌دستی آلومینیوم تبدیل شود.
پیشنهادهایی برای تعدیل بحران
تحریریه آلوکیما ضمن هشدار نسبت به تبعات ادامه این وضعیت، پیشنهادهای زیر را برای ایجاد تعادل در بازار ارائه می‌دهد:
-
الزام به عرضه بخشی از پروفیل‌ها با شرایط پرداخت مدت‌دار
تخصیص درصدی از تولید ماهانه هر کارخانه برای فروش مدت‌دار به مشتریان ثبت‌شده و دارای مجوز، می‌تواند فشار مالی بر کارگاه‌ها را کاهش دهد. -
تدوین ضوابط نظارتی بر تناسب شیوه خرید کارخانه‌ها با نحوه فروش به بازار
شفاف‌سازی جریان ورودی و خروجی مواد اولیه و محصول، می‌تواند از انحصارطلبی و رفتارهای سوداگرانه جلوگیری کند. -
ایجاد بسترهای اعتباری از طریق بانک‌های تخصصی صنعت و معدن برای خرید پروفیل
در صورت حمایت دولت از این حوزه، ارائه تسهیلات ویژه خرید پروفیل برای کارگاه‌های فعال، می‌تواند به بازگشت رونق نسبی کمک کند.
سخن پایانی: بازار ناعادلانه، مسیر خطرناک
روند فعلی خرید اعتباری و فروش نقدی در بازار پروفیل آلومینیوم، نمونه‌ای از زنجیره‌های ناعادلانه‌ای است که در نهایت، تیشه به ریشه تولید واقعی کشور می‌زند. در شرایطی که کارگاه‌های درب و پنجره‌سازی با کاهش شدید تقاضا، افزایش هزینه‌ها و فشارهای اقتصادی متعدد روبه‌رو هستند، اجبار به خرید نقدی بدون تسهیلات، به‌نوعی حذف تدریجی این واحدها از چرخه تولید است.
اگر ساختار کنونی بازار اصلاح نشود، نه تنها دامنه اعتراضات صنفی گسترش خواهد یافت، بلکه خطر تعطیلی گسترده کارگاه‌ها و از دست رفتن هزاران فرصت شغلی نیز افزایش می‌یابد؛ هشداری جدی که نیازمند توجه فوری است.
پایگاه خبری آلوکیما ضمن انعکاس صدای این صنف، روند تحولات را به‌صورت مستمر رصد خواهد کرد و آمادگی دارد مستندات لازم برای پیگیری حقوقی و رسانه‌ای این موضوع را در اختیار مراجع ذی‌ربط قرار دهد.
